2017 Financial Year thara i hriat tur pawimawhte





2017-18 SORKAR KUM THARAH ENG TIN?

Kumhlui liamin kum a thar a inher chhuak a;  chu chuan thil tam tak a rawn her chhuahpui thin.  Calendar kum thar zawh chiaha kum thar dang lo awm hmasa ber chu sorkar kum thar hi a ni awm e.  He sorkar kum thar hian pawimawhna em em a neih pakhat chu—sorkarin kum thara a ruahmanna a pharh mai bakah, eng tin nge kum thar a hmanah chuan kal zel a tum tih mipuite hriata a puanzar thin hi a ni awm e.  Tin hei mai bakah hian sorkar kum a lo thar hian company leh corporate lian te pawhin an sumdawnna kalhmangah thil thlak danglam an nei ve bawk thin.

Kan thla hman mek April ni 1 atang khan sorkar kum thar chu a intan leh ta chiah a.  Hei hian danglamna tam tak a rawn thlen a, chu’ng zinga mipuite ngaihven ber chu—thil man a sang nge a hniam sawt? Tih hi a ni awm e.  Mi tam tak tan hlawkna, mi thenkhatte tan chânna a ni ve thei tlat atin ni.

Tun sorkar kum thar (financial year 2017-18) a danglamna rawn thleng hmasa ber chu tuialhthei man tla hniam hi a ni.  April ni 1 atanga hman turin ram pumah petrol man chu litre khat zelah ₹3.77-in a tla hniam a; diesel chu litre khat zelah  ₹2.91-in a tla thla bawk a ni.  Hei hi lirthei neite tan leh lirthei hmanga sumdawgte tan chuan chanchin thar lawmawm tak a ni. 

He kum tharah hian insurance (life & vehicle) tihna man a sang sawt dawn bawk a, hei erawh mipuite tana hèuna a ni ve thung.  India rama Insurance chungchanga thuneitu sang IRDAI chuan general insurance company-te chu an hnuai hnathawkte (insurance agents) commission tam zawk neihtir a phal mai bakah third party insurance tihna man chu tihsan a phalsak bawk.  Hemi a nih avang hian lirthei nei tam tak chuan insurance tih ngei ngei ngai (mandatory) ang chi third party angah te hian kan sum hman ral a tam phah sawt dawn a ni.  Mahse, motor 100 CC hnuai lam leh lirthei ke hnih nei 75 CC hnuai lamah chuan insurance man hi tihsan a ni lo thung.

Lirthei ke hnih nei chi-ah hian 150 CC chinah ₹619 atangin ₹720-ah a chho ang a, a punna chu za zelah 16% a ni.  150 CC – 350 CC chin hi ₹693 atangin ₹970-ah a chho bawk ang a, a punna hi za zelah 40% a ni.  350 CC chung lam zawng hi ₹796 atangin ₹1114-ah tihsan a ni ve leh bawk ang, hemi punna pawh hi za zelah 40% tho a ni.  Motor pangngai chinah chuan 1000 CC hnuai lam chu a ngai (₹2055) a la ni ang.  1000 – 1500 CC hi za zela 40% a pungin ₹2237 atangin ₹3132-ah a chho ang a; 1500 CC chung lam pawh za zela 40% a pungin ₹6164 atangin ₹8630-ah a chho ve bawk ang. 

Banking sector lamah hian thil thar leh danglam tak a awm bawk.  Chu’ng zinga langsar ber chu mimalin thla khata ATM transaction kan siam theih zat bituk hi a ni awm e.  He thil hi private bank lian—Axis, HDFC leh ICICI te chuan March ni khat atang khan an hmang tan der tawh a.  India rama public sector bank lian ber SBI chuan tun sorkar kum thar atang hian a hmang ve dawn chiah a ni.  A thlawna transaction tih theih zat chu thla khatah vawi thum a ni ang a; hmei bakah hi chuan ₹50 zel chawi a ngai tawh ang.  Hei mai bakah hian SBI account holder-te chuan minimun balance kan maintain a tul tawh dawn a ni.  Hei hi kan awmna hmun len dan azirin ₹1000 atanga ₹5000 inkar a ni ang.  Aizawl-ah chengte tan chuan ₹3000 bawr vel a nih hmel.  Amaherawhchu hei hian PM Jan Dhan Yojana leh ‘basic saving banks small account’ te a huam ve lo thung.

Tangka faia thil lei theih zat chu ₹200,000 thleng chauh a ni tawh dawn a.  Hemi aia tam tangka faia thil lei emaw hralh chu dan anga hrem theih an ni tawh dawn a ni. 

Mizote hian sorkar thuchhuak te hi kan ngaihven loh zawng tak a ni thin si a; mahse a hnua buai buai leh si ai chuan a sorkarin a inrelbawlnaa danglamna a siamte hi ngaihven ila, he’ng mil hian chet ve tum ila, harsatna tam tak kan pumpelh phah ngei ang.

Comments

Post a Comment

Popular Posts